Perinatalne infekcije

Infekcija uzrokovana bakterijom ili virusom koji se može prenijeti od majke do djeteta tokom trudnoće ili poroda zove se perinatalna infekcija.

Perinatalne infekcije uključuju bakterijske ili virusne bolesti koje se mogu prenijeti sa majke na bebu dok je dijete još u maternici, za vrijeme trajanja poroda ili ubrzo nakon rođenja. Uticaj infekcije na plod ovisi najviše o vremenskom periodu u kojem nastupa infekcija (tjedni trudnoće). Ukoliko infekcija nastupa tokom prvih 12. nedjelja nastaju embriopatije, oštećenja embrija.

Vaginalne infekcije nisu rijetka pojava u trudnoći, a u slučaju nepravovremenog prepoznavanja i liječenja one mogu ozbiljno ugroziti trudnoću te dovesti do spontanog pobačaja, prijevremenog poroda, kao i rađanja djeteta niske porođajne težine. Uzročnici infekcija u trudnoći mogu biti bakterije, gljive, virusi ili paraziti. Važno je napomenuti da muškarci mogu postati zaraženi i mogu prenijeti mnoge od tih infekcija ženama.  U nastavku ćemo reći nešto više o virusnim infekcijama u trudnoći.

Virusne infekcije u trudnoći

Najznačajnije virusne infekcije u trudnoći obuhvaćene su kraticom T O R C H.

TORCH testiranje dovodi do otkrivanja mnogih bolesti, a samo ime testa je skraćenica svih bolesti koje može otkriti:

T- toksoplazmoza

O- ostale infekcije pod koje spadaju sifilis, varicella zoster i hepatitis B

R- rubeola

C- cytomegalovirus (CMV)

H- herpes simplex virus koji je ujedno uzročnik i genitalnog herpesa

Toksoplazmoza

Toksoplazmoza je infekcijska bolest. Izaziva je parazit Toxoplasma gondi. Njim se zarazimo konzumirajući hranu koja je kontaminirana mačjim izmetom ili konzumiranjem zaraženog mesa koje sadržavaju ciste T. gondii. Ako se majka zarazi tim parazitom u trudnoći, njen plod postane ugrožen.

Citomegalovirus

Cytomegalovirus (CMV) je uobičajeni virus u obitelji herpes virusa. Nalazi se u slini, urinu i ostalim tjelesnim tekućinama i može se širiti seksualnim kontaktom ili drugim povremenim oblicima fizičkog kontakta poput ljubljenja. Kod odraslih osoba, CMV može izazvati blage simptome natečene limfne žlijezde, temperaturu i umor. Mnogi ljudi koji nose virus nemaju nikakvih simptoma na sve. Dojenčad se mogu  zaraziti CMV-om dok su još u maternici ako majka postane inficirana tokom trudnoće. Većina dojenčadi izloženih CMV-u prije rođenja se normalno razvija i ne pokazuju nikakve simptome. Čak 6000 djece koja su bila izložena CMV prije rođenja rađaju se s ozbiljnim komplikacijama svake godine. CMV ometa normalni razvoj fetusa i može uzrokovati mentalnu retardaciju, sljepoću, gluhoću ili epilepsiju kod ovih dojenčadi.

Genitalni herpes

Genitalni herpes, koji je obično uzrokovan herpes simplex virusom tipa 2 (HSV-2), je spolno prenosiva bolest koja uzrokuje bolne čireve na genitalijama. Žene koje imaju prvo izbijanje genitalnog herpesa tokom trudnoće imaju visoki rizik od pobačaja ili rođenja bebe niske porođajne težine. Infekcija se može prenijeti djetetu za vrijeme porođaja ako majka ima aktivnu bol. Najozbiljniji rizik za novorođenče je mogućnost razvoja HSV-2 encefalitis, upale mozga, sa simptomima razdražljivosti i lošeg hranjenja.

Hepatitis B (HBV)

Hepatitis B je zarazni virus koji uzrokuje oštećenje jetre i vodeći je uzrok hronične bolesti jetre i ciroze. Prijenos virusa s akutno ili hronično inficirane trudnice na nerođeno dijete najčešće se odvija u posljednjoj trećini trudnoće i događa se s vjerojatnošću od 5–12%.

Međutim, infekcija se uglavnom javlja tokom poroda kod kojeg dijete (osim u slučaju carskog reza) uvijek dolazi u kontakt s virusima hepatitisa B te se tokom transvaginalnog poroda zarazi u oko 70–95% slučajeva. Cijepljenjem djeteta odmah poslije poroda odn. carskim rezom opasnost se može značajno umanjiti.

Rubeola (german measles)

Rubeola je virus koji uzrokuje ospice, bolest koja uključuje osip, temperaturu i simptome infekcije gornjih dišnih puteva. Infekcija rubeole tokom rane trudnoće može proći kroz posteljicu do djeteta u razvoju i uzrokovati ozbiljne poremećaje, uključujući srčane abnormalnosti, mentalnu retardaciju, sljepoću i gluhoću.

Sifilis

Sifilis je spolno prenosiva bakterijska infekcija koja se može prenijeti sa majke na dijete kroz posteljicu prije rođenja. Do 50% dojenčadi čije su  majke zaražene sifilisom bit će prijevremeno rođeno, mrtvorođeno ili će umrijeti nedugo nakon rođenja. Inficirana djeca mogu imati teške smetnje prilikom porođaja. Djeca koja prežive djetinjstvo mogu razviti simptome sifilisa do dvije godine kasnije.

Šta rezutati testa označavaju?

Negativan rezultat znači da osoba nije trenutno zaražena novom infekcijom. Pozitivni nalaz IgG antitela obično označava staru infekciju. Kad su pronađena IgM antitela, slučaj je malo komplikovaniji jer su mogući i lažno pozitivni i lažno negativni rezultati. Svaki pozitivni rezultat potrebno je potvrditi dodatnim specifičnim testiranjem pre nego se postavi tačna dijagnoza.Dobro je znati da svaka infekcija trudnice neće dovesti do infekcije ploda. To zavisi od niza faktora od strane majke, uzročnika i ploda.

Klinička slika infekcije kod trudnice

Kod trudnice infekcija:

• može proteći sa jasnim kliničkim znacima bolesti,
• sa nespecifičnim znacima bolesti (umor, temperatura, slab apetit, uvećane limfne žlezde…) i
• asimptomatski (bez simptoma) ali ako mikroorganizam uđe u krvotok, uvijek može proći kroz placentu.

Klinička slika infekcije kod novorođenčeta

Klinička slika kod novorođenčeta koje je u toku trudnoće imalo neku infekciju zavisi od trimestra trudnoće u kome se infekcija odigrala:

•  u prvom trimestru najteža su oštećenja ploda. Međutim, ni u ovom periodu nisu svi organi pojednako zahvaćeni infekcijom. Najviše su zahvaćeni oni koji se u momentu infekcije najintenzivnije razvijaju. Uz to, infekcija ploda u ovo vrijeme može uzrokovati kongenitalne (urođene) mane
• u drugom trimestru trudnoće dijete može da se rodi sa znacima preležane bolesti, sa posljedicama ili bez njih, ili sa znacima infekcije koja još traje, a rizik je manji nego u prvom trimestru.
•  u trećem trimestru trudnoće su često asimptomatske, a ako se jave simptomi bolesti, obično liče na infekcije nastale poslije rođenja.

Infekcija ploda u drugom i trećem trimestru NE daje kongenitalne anomalije. Kod većine TORCH infekcija danas lijekovi mnogo ne pomažu.

Kako se zaštititi od TORCH infekcija?

• prilikom planiranja trudnoće i u početnoj fazi trudnoće potrebno je uraditi TORCH analizu
• sve majke treba ispitati o bolestima preležanim u djetinjstvu i u prethodnim trudnoćama. Posebno su važni podaci o preležanoj Rubelli,CMV infekciji i Toxoplazmozi.
• trudnice treba savjetovati da održavaju dobru ličnu higijenu, da izbjegavaju kontakt sa životinjama, ako jedu meso, mlijeko, mesne i mliječne proizvode da oni budu termički dobro obrađeni i da dobro peru voće i povrće.
• kada porodilja ima genitalni Herpes, potrebno je porođaj obaviti carskim rezom prije pucanja vodenjaka. Na taj način će se izbjeći infekcija ploda do koje bi došlo pri prolasku kroz inficiran porođajni kanale.
• kod infekcije majke u prvom trimestru trudnoće sa CMV, HIV i virusom Rubelle indikovan je prekid trudnoće.

Cijena TORCH analize u Plavoj Poliklinici je 150KM.